Girişim ekosistemini oluşturan en önemli yapı taşlarından biri, kuşkusuz girişim sermayesi yatırım fonlarıdır. Peki; girişim sermayesi yatırım fonları, bir girişimi yatırım anlamında değerlendirirken hangi özellik ve nitelikleri dikkate alıyor? Gelin bu yazımızda girişimcilerin hayallerini süsleyen girişim sermayesi yatırımlarını, deyim yerindeyse ‘roket yakıtı’nı, almaya uygun girişimleri mercek altına alalım! Detaylarını yazımızda anlatacağımız üzere önemli bir bilgi birikimine ve deneyimine sahip vizyoner bir girişimciye, alanında uzman bir ekibe ölçeklenebilir, sürdürülebilir ve kârlı bir iş modeline büyük bir pazara, iyi işleyen organizasyon yapısına, rekabet üstünlüğüne ve uygun çıkış stratejisine sahip girişimler çoğunlukla yatırım için en uygun adaylar olarak karşımıza çıkmaktadırlar.

1-Girişimci ve Ekip

Girişimci ve kurduğu ekip, girişimin başarılı olmasındaki en önemli unsurların başında gelir. Bu nedenle yatırımcılar, ekibin girişim fikrini başarılı bir işe dönüştürmek için gereken kişilik özelliklerine, becerilere ve iş etiğine sahip olduğundan emin olmak isterler. Girişimci, öncelikle lider bir ruha sahip olmalıdır. Çevresindeki fırsatları algılayabilmeli ve şekillendirebilmelidir. Fikirlerini başarılı bir girişime dönüştürmek için girişimin genel faaliyetlerini planlama, yönlendirme, koordine etme ve değerlendirme yani kısaca liderlik etme arzusuna sahip olmalıdır. Karşılaştığı zorluklara karşı iyimser yaklaşıp sabırlı olmalı, pazardaki değişimlerin yol açtığı belirsizliklere karşı risk toleransı yüksek bir kişiliğe sahip olmalıdır. Gelişmiş iletişim becerisi, girişimcinin mutlaka sahip olması gereken bir diğer yetkinliktir. Girişimin misyon ve vizyonunu iyi ifade edebilmelidir. Kişiler arası ilişkileri güçlü olmalıdır. Bu özellik, girişimi ileriye taşıyacak alanında uzman kişilerden oluşan ekibin bir araya getirilmesi başta olmak üzere ekip üyeleri ve paydaşlar ile yürütülen ilişkilerin iyi yönetilmesinde kritik bir öneme sahiptir. Girişimcilerin çözüme odaklanarak mevcut durumu inceleme ve alternatif çözümler geliştirme becerilerine sahip olması gerekmektedir. Girişimin etkin bir şekilde ürün ve hizmet üretebilmesi için ekibin kendi alanlarında yetkinliğe sahip kişilerden oluşması beklenir. Bahsettiğimiz kişilik özellikleri ve becerilere ek olarak ekibin etkileşim içerisinde bulunduğu iç ve dış çevreye karşı saygınlık, dürüstlük, adalet ve güven telkin etmesi yatırımcılar açısından önemlidir.

2-İş Modeli

Girişim sermayesi yatırım fonları, iş modellerini titizlikle incelerler. İş modeli girişiminin değer önermesi, faaliyetleri, iş ortakları, kaynakları, maliyet yapısı ve gelir akışına ilişkin verileri yatırımcı için hayati öneme sahip bilgileri içerir. Girişimin sunduğu değer önermesi, sunulan ürün/hizmet ile ilgili genel bilgilerden oluşur. Fonlar, bu noktada sunulan ürün/hizmetin zaman, para ve çözüm sunduğu problem bakımından müşteri algısında oluşturduğu değeri belirlemeye çalışırlar. Ardından, değer önermesinin oluşturulabilmesi için yürütülmesi gereken faaliyetler ve iş birliği yapılması gereken iş ortakları hakkında bilgi edinerek modelin maliyet yapısını da incelerler. Girişimin gelir akışı ve nasıl kâr edeceği iş modelinde yer alması gereken diğer önemli hususlardır ve yatırım kararının verilmesinde etkilidir. Fonlar, iş modellerini incelerken ölçeklenebilir, sürdürülebilir ve karlı girişimlere yatırım yapma amacı taşırlar.

3-Büyük Pazar

Pazar ne kadar büyükse yatırım iştahı o kadar artar. Bu nedenle girişimin yer aldığı pazar fonlar için önemlidir. Girişimin yerel pazarın yanı sıra küresel pazarda faaliyet göstermeyi hedeflemesi, fonların ilgisini çeken ve önem verdiği konuların başında gelir. Girişim tarafından hedeflenen pazarın büyük, fırsatlar açısından zengin olması ve henüz doyma noktasına ulaşmamış olması girişime büyük avantajlar sunmaktadır. Fonlar, bu noktada pazarın büyüklüğünü etkileyen ekonomik, demografik, yasal, politik, kültürel ve sosyal çevre faktörlerini ve pazara giriş engellerini dikkate alırlar.

4-Organizasyon

Fonlar, girişimlerde iyi oluşturulmuş organizasyon yapısı görmek isterler. Organizasyon, girişimde yer alan herkesin görev ve sorumluluklarının belirlenmesine ve ekibin uyum içerisinde çalışabilmesine imkan verir. Dolayısıyla pek çok fon, girişimin sahip olduğu organizasyon yapısının; öncelikle girişimi oluşturan yeteneklerden ve mevcut kaynaklardan verimli bir şekilde yararlanabildiğini görmek ister. Amaç birliği, yeterlilik, iş bölümü ve uzmanlaşma, hiyerarşi, komuta birliği, yetki, sorumluluk, süreklilik ilkelerine sıkı sıkıya bağlı organizasyon yapılarına sahip olan girişimler yatırım için en uygun adayların başında gelmektedir.

5-Rekabet

Bir girişimin rekabet üstünlüğüne sahip olması yatırım almasında avantaj sağlamaktadır. Girişimler mutlaka sürdürülebilir rekabet avantajı oluşturmanın peşinde olmalıdırlar. Bu manada girişimler, rekabet içerisinde oldukları şirketlerin tüm güçlü ve zayıf yönlerini ele alarak çeşitli analizler ile rekabet alanlarını iyi belirlemelidirler. Fonlar, pazardaki benzer ürün/hizmet sunan rakiplerin kim olduğu, rakiplerin değer önermesi, ürünün pazar nezdindeki konumu hakkında bilgi sahibi olmak isterler. Bu girişimin pazar içerisindeki rekabet gücünü ve konumunu anlamak için önemlidir.

6-İş Planı

Plansız yatırım olmaz. İş planı detaylı bir şekilde oluşturulmalıdır. Girişimin iş modeli, organizasyonel yapısı, satış ve pazarlama stratejisi, ürün ve servis portföyü, finansal durum ve öngörüler ile yatırım gereksinimi ortaya konulmalıdır. Fonlar plan dahilindeki zaman çizelgesi ve karşılaşılması muhtemel olumsuz durumlar hakkında da bilgi sahibi olmak ister. Bu nedenle girişim sermayesi yatırım fonlarından yatırım almayı hedefleyen girişimcilerimize hedef bazlı ve esnek bir iş planı oluşturmalarını tavsiye ederim.

7-Çıkış Stratejisi

Girişim sermayesi yatırım fonları yatırım yaptıkları girişimlerden 5 ile 10 yıl içerisinde kârlı bir çıkış yapmak isterler. Halka arz, stratejik/finansal ortağa satış veya şirket ortaklarına geri satış şeklinde çıkış gerçekleştirilebilir.

Yatırım Almayı Hedefleyen Girişimler İçin

Girişim sermayesi yatırım fonlarının, yatırım için göz önüne aldığı unsurlar sadece yazımızda bahsettiğimiz başlıklar ile sınırlı değildir. Fonlar yatırım kararı alırken yazımızda tamamına yer veremediğimiz hukuki konular, ortaklık prensipleri, ana performans göstergeleri başta olmak üzere birçok farklı alana mercek tutarlar. Bu nedenle yatırım almayı hedefleyen girişimcilerimizin başta yazımızda ele aldığımız konular olmak üzere tüm bu alanlara ayrıca önem vermesini tavsiye ederim.